کالاهای وارداتی و صادراتی برای اینکه بتوانند از گذرگاه قانونی به کشور وارد یا از آن خارج شوند، لازم است که فرایند ترخیص گمرکی را به طور کامل بگذرانند. یکی از الزامات مهم قانونی در مراحل ترخیص کالا از گمرک ، شامل هزینه ترخیص کالا از گمرک است که بایستی توسط صاحبان کالاهای وارداتی پرداخت شود. هزینه های گمرکی تحت عناوین مختلف و طی فرایند ترخیص کالا و انجام تشریفات گمرکی از صاحبان کالا وصول می‌شوند. از جمله این هزینه‌ها می‌توان به هزینه حقوق و عوارض گمرکی، هزینه بارگیری، باربری، تخلیه، انبارداری، تعرفه‌های آزمایشگاهی، کارشناسی و … اشاره نمود. در این مقاله از بازرگانی میرترابی به شرح بیشتری از موضوع هزینه ترخیص کالا از گمرک خواهیم پرداخت.
هزینه‌های ترخیص کالا از گمرک
هزینه ترخیص کالا شامل تمام هزینه‌هایی است که طی فرایند ترخیص و انجام امور گمرکی پرداخت می‌شود. صاحبان کالاها و شرکت‌های وارد کننده با پرداخت این مبالغ می‌توانند اجازه خروج کالا از گمرک را دریافت نمایند. بازرگانان ملزم به آشنایی با موارد مشمول هزینه‌های گمرکی و نحوه محاسبه و پرداخت آنها هستند تا بتوانند در موعد مقرر نسبت به انجام تشریفات گمرکی مرسوم برای ترخیص کالای خود از گمرک اقدام کنند. عدم آشنایی با این هزینه‌ها و محدوده زمانی مجاز برای نگهداری کالاها در انبار گمرک می‌تواند علاوه بر پیچیده‌تر کردن فرایند ترخیص، به تحمیل هزینه‌های مازاد بر صاحبان کالاها نیز بیانجامد.
هزینه‌های گمرکی همانطور که در ابتدای مطلب اشاره شد، در بر گیرنده مواردی از قبیل هزینه انبارداری، تخلیه و بارگیری، باربری، تعرفه‌های آزمایشگاهی، کارشناسی و … است. برای تسهیل در فرایند تحویل کالا، بایستی هزینه‌های گمرکی در موعد مقرر پرداخت شوند. در ادامه به توضیح بیشتری از انواع هزینه‌های گمرکی خواهیم پرداخت.
حقوق گمرکی و سود بازرگانی
عمده هزینه ترخیص کالا از گمرک شامل حقوق ورودی است که به کالاهای وارداتی تعلق می‌گیرد. حقوق ورودی، حقوق و عوارض گمرکی و سود بازرگانی است. تا سال 1401، حقوق گمرکی رقم ثابتی در حدود 4 درصد را شامل می‌شد و سود بازرگانی نیز بسته به نوع کالا رقم متغیری بود. حقوق ورودی از اواسط سال 1401 با رأی مجلس به 1 درصد کاهش پیدا کرد که بر مبنای آن کلیه کالاهای ورودی مشمول پرداخت 1 درصد حقوق گمرکی شدند. سود بازرگانی نیز بین عدد 1 تا 120 درصد متغیر است و متناسب با نوع کالا تعیین می‌شود.
سود بازرگانی از ارزش کالا که بهای کالا، کرایه حمل و بیمه کالا را شامل می‌شود و با نرخ روز اظهار نامه که توسط بانک مرکزی در روز اظهار کالا مشخص می‌شود محاسبه و اخذ می‌گردد. سود بازرگانی در قالب نوعی مالیات غیر مستقیم براساس قانون امور گمرکی به برخی از کالاهای وارداتی تعلق می‌گیرد. نرخ این سود بسته به نوع کالا و سیاست‌های دولت می‌تواند متفاوت باشد.
لازم به ذکر است که مبلغ حقوق ورودی و عوارض گمرکی مستقل از ارزش گمرکی کالا محاسبه می‌شوند.
حقوق گمرکی و سود بازرگانی به نهاد گمرک جمهوری اسلامی ایران تعلق می‌گیرد. پرداخت هزینه حقوق گمرکی و سود بازرگانی به گمرک به منظور قطعی شدن روند ترخیص کالا صورت می‌گیرد. شایان ذکر است که دریافت حقوق و عوارض ورودی برای ترخیص کالاهای وارداتی تنها متعلق به گمرکات ایران نیست و پرداخت آن برای انجام فعالیت‌های تجاری در همه کشورهای دنیا الزامی است.
هزینه انبارداری
فرایند ترخیص کالا مشمول پرداخت هزینه‌های دیگری نیز هست که از جمله آنها می‌توان به هزینه انبارداری اشاره کرد. هزینه انبارداری شامل هزینه نگهداری کلیه کالاهای ورودی به گمرک است. معمولا طی 5 روز اول که کالا وارد گمرک می‌شود و در انبارهای آن نگهداری و قبص انبار برای آن صادر می‌گردد، کالا از پرداخت هزینه انبارداری معاف خواهد بود. اما بعد از روز پنجم هزینه نگهداری کالا در انبار محاسبه شده و با توجه به تعداد روزهای رسوب از صاحب کالا اخذ می‌شود. مقدار این عدد نسبت به نوع کالا، وزن و حجم آن و همچنین گمرکی که کالا در آن دپو شده، می‌تواند متغیر باشد. صاحب کالا پس از پرداخت هزینه انبارداری می‌تواند نسبت به خروج کالا از انبار گمرک اقدام نماید. در صورتی که هزینه انبارداری در موعد مقرر پرداخت نشود، صاحب کالا موظف است هزینه‌ای مازاد تحت عنوان دموراژ به گمرک پرداخت نماید.
هزینه انبارداری از زمان ورود کالا تا زمان بارگیری و خروج آن از گمرک محاسبه می‌گردد و شامل هزینه‌هایی از بابت انبارداری، وزن ناخالص و مدت زمان ماندگاری بار در انبار گمرک است.
هزینه 10 درصد وزارت راه
هزینه دیگری که برای کالای ترخیصی در نظر گرفته شده، 10 درصد وزارت راه است. کالایی که از طریق ناوگان خارجی حمل و وارد کشور می‌شود مشمول 10 درصد عوارض حمل با ناوگان خارجی خواهد بود که این هزینه توسط نمایندگان وزارت راه که در گمرکات سراسر کشور حضور دارند، اخذ می‌شود.
هزینه آزمایشگاهی
هزینه آزمایشگاه هزینه دیگری است که بسته به نوع کالا در صورت نیاز کالا به تعیین ماهیت از صاحب کالا اخذ خواهد شد. هزینه نمونه برداری کالا، هزینه 8 در 1000 استاندارد است که کالاهایی که مشمول مقررات استاندارد اجباری باشند بایستی این هزینه را پرداخت کنند.
هزینه بیمه
محاسبه نرخ بیمه با توجه به نوع خطرات احتمالی، ماهیت و جنس کالا، فاصله مبدأ تا مقصد، وسیله نقلیه حمل کننده و درصد آسیب‌پذیری کالا انجام می‌گیرد.
هزینه های ترخیص کالا از گمرک به طور خلاصه شامل موارد زیر می شود:
- هزینه حقوق ورودی و سود بازرگانی
- هزینه‌های بارگیری و تخلیه کالاها
- هزینه باربری و انبارداری
- مالیات‌های ورودی کالاهای خارجی
- تعرفه آزمایشگاهی، صفافی
- کارشناسی و …
احتساب هزینه‌های مذکور با استناد بر اسناد خرید کالا که از سوی خریدار ارائه می‌شود، صورت می‌گیرد. کالاهایی نیز که فاقد سیاهه خرید هستند، ارزش آنها براساس ارزش کالا در کشور مبدأ مورد محاسبه قرار می‌گیرد.
علاوه بر موارد فوق هزینه‌های متفرقه دیگری نیز وجود دارند که بایستی طی ترخیص کالا از گمرک پرداخت شوند. با این حال، لازم به تاکید است که حقوق ورودی و سود بازرگانی به عنوان عمده‌ترین هزینه ترخیص کالا شمرده می‌شود.
بهترین زمان احتساب هزینه‌های گمرکی
قطعا زمانی که هنوز کالای وارداتی شما وارد گمرک کشور نشده و کارهای مربوط به بازرگانی انجام نگرفته و هنوز در مراحل خرید و ثبت سفارش کالا هستید، می‌تواند بهترین زمان برای محاسب تعرفه های گمرکی در نظر گرفته شود.
در این شرایط می‌توانید به بهترین شکل هزینه‌های ترخیص کالا را با توجه به تعرفه‌های معمول گمرکی برآورد کرده و با در نظر گرفتن شرایط خود برنامه‌ریزی بهتری داشته باشید. این امر همچنین کمک می‌کند با تصمیم‌گیری بهتر از ایجاد مشکلات در مسیر ترخیص کالا اعم از کمبود سرمایه و یا تحمیل هزینه‌های مازاد جلوگیری شود. مجموعه کارگزاری و بازرگانی میرترابی در تخمین هزینه های گمرکی می تواند در کنار شما باشد.
جمع بندی
هزینه های گمرکی شامل تمامی هزینه‌هایی است که طی فرایند ترخیص کالا از گمرک در قالب هزینه‌های مختلفی اعم از هزینه انبارداری، تخلیه و بارگیری، تعرفه آزمایشگاهی، کارشناسی و … از سوی صاحبان کالاهای وارداتی پرداخت می‌شود. میزان این هزینه‌ها در تمامی گمرکات کشور یکسان می‌باشد و تنها با توجه به نوع کالا، حجم و وزن، ارزش و … می‌تواند مبلغ متفاوتی را شامل شود.
