پته گمرکی به مجوزهای لازم برای خروج کالاهای مسافران گفته شده که تا سقف مالی مشخص برای این کالاها بارنامه خروج صادر و به عنوان سندی بدون ثبت سفارش برای خروج در نظر گرفته می‌شود.
در حقیقت، صادرات و واردات کالا در هر کشوری تابع قوانینی است که صاحبان کالاها و شرکت‌های وارد کننده بایستی مطابق آنها، عملیات ترخیص کالای وارداتی خود را انجام دهند. ترخیص انواع کالاها از گمرک، نیازمند طی تشریفات اداری و ارائه اسنادی است که صحت و سقم اطلاعات کالای ورودی را تایید کند. پته گمرکی یکی از این اسناد ترخیص کالاست که در ادامه به شرح بیشتری از آن و موارد مشمول آن خواهیم پرداخت.
پته گمرکی چیست؟
پته در واقع برگ سبزی است که در قالب یک تکه کاغذ کوچک به عنوان سندی برای ترخیص کالا از گذشته‌های دور مورد استفاده قرار می‌گرفته است. با اینکه همچنان استفاده از این برگه به روش قدیمی آن و با همین نام مرسوم است، اما امروزه نحوه استفاده از آن دچار تغییراتی شده و شکل و شمایل جدیدی به خود گرفته است.
پته گمرکی سریع ترین روش ترخیص کالا خروج کالا از گمرک است که طی آن امکان ترخیص کالا پس از دریافت قبض و اخذ مجوزهای لازم در بازه زمانی حداقل دو ساعت و حداکثر دو روز فراهم می‌شود. از جمله مواردی که مشخص می‌کنند یک کالا می‌تواند به روش پته گمرکی ترخیص شود، شامل حجم کالا و ارزش مالی آن و موارد استفاده از کالاست. به عبارتی کالاهایی که حجم و ارزش مالی آنها پایین‌تر از یک مبلغ مشخص باشد ترخیص آنها با استفاده از پته گمرکی و بدون نیاز به ثبت سفارش انجام می‌گیرد. موارد مصرف نیز شامل کالاهایی است که صاحبان آنها، کالاها را صرفا برای استفاده در واحد تولیدی خود و یا موسسات تحقیقاتی وارد کشور می‌کنند.
از آنجایی که ترخیص کالا به روش پته گمرکی، بدون نیاز به بسیاری از تشریفات اداری و اخذ مجوزات انجام می‌گیرد، کالاها بسیار سریع‌تر از روش‌های معمول دیگر ترخیص می‌شوند و افراد می‌توانند کالای خود را تنها در عرض چند ساعت ترخیص نمایند.
چه نوع کالاهایی پته گمرکی استفاده می گیرند؟
در مواردی ممکن است کالاهایی به گمرک وارد شوند که طبق تشخیص گمرک در زمره کالاهای تجاری قرار نگیرند و به عنوان کالای غیرتجاری شناخته شوند، ترخیص این نوع کالاها معمولا با استفاده از پته گمرکی انجام می‌گیرد.
از نظر گمرک کالاهایی به عنوان کالای غیر تجاری شناخته می‌شوند که به لحاظ قیمت و تعداد فاقد جنبه تجاری باشند و در تعدادی محدود و صرفا برای مصرف در یک واحد تولیدی یا موسسه تحقیقاتی وارد می‌شوند. قوانین خاصی برای تشخیص کالاهای غیر تجاری در نظر گرفته نشده است و گمرک با تشخیص خود برای یک سری از کالاها در قالب کالای غیر تجاری یا کالای مسافری پته گمرکی صادر می‌کند.
کالاهایی که به تشخیص گمرک فاقد جنبه تجاری باشند می‌توانند بدون نیاز به ارائه اظهارنامه گمرکی و کارت بازرگانی ترخیص شوند. سقف ارزش مالی کالاهای وارداتی برای اشخاص عادی جهت ترخیص کالا با پته گمرکی 1000 دلار است. این سقف برای شرکت‌های تولیدی و دانش بنیان 2000 دلار در نظر گرفته شده است. همچنین کالاهایی مانند قطعات یدکی و ماشین آلات با ارزش مالی تا سقف 20000 دلار می‌توانند با دریافت پته گمرکی ترخیص شوند.
قوانین پته گمرکی
از قوانین پته گمرکی این است که حتما ماموران گمرکی آن را مشاهده کرده و در صورت تایید غیرتجاری بودن کالا و پته مسافری، حتما در سامانه گمرکی الکترونیکی ثبت شود.
نمونه پته گمرکی
نمونه پته گمرکی اطلاعاتی از جمله نوع کالا، ارزش کالا و مجوز خروج از گمرک را شامل می‌شود. یکی از موارد مهم در ترخیص کالا، سرعت انجام آن است که با داشتن نمونه پته گمرکی در زمان کوتاهی می‌توان کالا را از گمرک خارج کرد. در ادامه نمونه‌ای پته گمرکی آورده شده است:
پته مسافری و تجاری
به عنوان یکی از موارد مشمول اخذ پته گمرکی می‌توان به کالاهای مسافری اشاره کرد. هر مسافر در طول سال می‌تواند از یک بار معافیت گمرکی بهره‌مند شود که کالاهایی به ارزش 80 دلار شامل این معافیت می‌شوند. بنابراین در صورتی که ارزش کالاهای وارد شده توسط مسافری به بیش از این مبلغ افزایش یابد و مشمول عنوان کالای غیرتجاری شود، بایستی حقوق و عوارض آن پرداخت شود. اینجاست که ترخیص این کالا با استفاده از پته گمرکی انجام می‌گیرد.
کالاهای دیگری نیز وجود دارند که معمولا توسط گمرک به عنوان کالای غیرتجاری شناخته می‌شود. اغلب این کالاها از مسیرهای هوایی وارد کشور می‌شوند و دارای وزن و ارزش مالی پایینی هستند. این نوع کالاها بایستی حتما به نام شرکت تولید کننده وارد شوند. ارزش تجاری این نوع کالاها که قابل ترخیص با پته هستند در حدود 2 هزار دلار در نظر گرفته شده است. در صورتی که این کالاها در زمره کالاهای غیرتجاری شناخته شوند و کالاهایی باشند که صاحبان شرکت‌های تولیدی دارای پروانه بهره‌برداری، برای استفاده در واحد تولیدی خود اقدام به وارد کردن آنها کرده‌اند، ترخیص آنها با استفاده از پته گمرکی امکان‌پذیر خواهد بود.
معمولا اغلب کالاهایی که از وزن و حجم پایین‌تری برخوردار هستند و از مسیر هوایی وارد کشور می‌شوند که در برخی موارد ورود آنها به روش دریایی و زمینی نیز صورت می‌گیرد، با استفاده از پته گمرکی ترخیص می‌شوند.
مراحل ترخیص کالا با استفاده از پته گمرکی
این شیوه ترخیص کالا به روشی بسیار ساده انجام می‌گیرد و تجار می‌توانند با استفاده از این روش بدون ثبت سفارش و عدم نیاز به گواهی بازرسی، کالای وارداتی خود را ترخیص کنند.
در این روش، پس از آنکه کالای موردنظر به گمرک رسید، صاحب کالا بایستی با در دست داشتن رسید انبار ورود کالا، نامه‌ای به انضمام پیوست آن را به مسئول مربوطه ارائه دهد و سپس مراحل و تشریفات اداری مرسوم را طی کرده و هزینه‌هایی مانند حقوق و عوارض گمرکی تعیین شده را پرداخت نماید. پس از طی این مراحل و اخذ تاییدیه از مدیر بخش پته، کالای مربوطه برای بررسی به مسئول ارزیاب جهت انجام بازرسی‌های مرسوم گمرکی ارجاع داده می‌شود. پس از اینکه اطلاعات کالا و نوع آن صحت سنجی شد و به تایید مسئول مربوطه رسید، محموله جهت انتقال به مقصد تعیین شده به خارج از گمرک هدایت می‌شود.
مزایای ترخیص کالا با استفاده از پته گمرکی
ترخیص کالا به صورت پته گمرکی با سرعت بیشتری انجام می‌گیرد و صاحب کالا می‌تواند حداکثر طی دو روز، محموله خود را از گمرک ترخیص نماید. همچنین بی نیاز از اخذ بسیاری از مجوزها بوده و شما را از مراجعه به بسیاری از نهادهای مجوز دهنده بی نیاز می‌کند. در واقع این روش را می‌توان به عنوان راهی میان‌بر در نظر گرفت که صاحبان کالاها با استفاده از آن می‌توانند به سادگی و بدون افتادن در پیچ و خم‌های اداری، کالاهای خود را از گمرک ترخیص نمایند.
پته گمرکی پیش‌تر بدون نیاز به اظهار کالا و به صورت دستی به ثبت می‌رسید. اما اکنون این نوع کالاها پس از آنکه به عنوان پته مسافری یا غیر تجاری به تایید معاونان فنی گمرک رسیدند، بایستی به شکل الکترونیکی در سامانه گمرکی EPL اظهار گردند. قابل ذکر است که رویه پته، سامانه ثبت پته گمرکی ندارد و با همان EPL به تنهایی کار ثبت پته را می توان انجام داد.
همانطور که اشاره شد، انجام رویه‌های اداری و تشریفات گمرکی امروزه به شکلی آنلاین و کاملا الکترونیکی صورت می‌گیرد. بنابراین شما به عنوان صاحب کالای مسافری یا غیر تجاری بدون نیز به مراجعه حضوری، می‌توانید مراحل دریافت استعلام کالای خود را با ورود اطلاعات و ثبت آنها در سامانه گمرکی بدون داشتن دغدغه از اخذ هر گونه مجوزی در کمترین زمان ممکن انجام دهید.
نتیجه گیری
پته گمرکی سندی است که امروزه در قالب برگه الکترونیکی و برای خروج کالاهایی با حجم و وزن مشخص توسط صاحبان کالاها و مسافران مورد استفاده قرار می‌گیرد. از آنجایی که ترخیص کالا در قالب پته گمرکی، مستلزم طی تشریفات اداری طاقت فرسا و پرداخت هزینه‌های اضافی نیست، به عنوان روشی سریع برای خارج کردن انواع کالاها از گمرکات کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد.
