مهم ترین اسناد و مدارک ترخیص کالا از گمرک

ترخیص کالا از گمرک به عنوان یکی از مراحل مهم واردات و صادرات کالاها نیازمند ارائه اسناد و مدارکی است که بایستی صاحب کالا از قبل نسبت به آماده‌سازی آنها اقدام نماید. ارائه اسناد و مدارک ترخیص کالا از گمرک برای اثبات مالکیت کالا و همچنین اخذ مجوزات لازم از سازمان‌ها و نهادهای مرتبط الزامی است تا تجارت جنبه قانونی به خود بگیرد. در صورت نبود یا کمبود یکی از مدارک ترخیص قطعا فرایند ترخیص کالا با تاخیر مواجه خواهد شد. از این رو تجار و فعالان بخش اقتصادی بایستی نسبت به شناخت و آماده سازی مدارک موردنیاز برای ترخیص کالا از گمرک عملکردی برنامه‌ریزی شده داشته باشند.

در این مقاله از بازرگانی میرترابی به سراغ انواع اسناد و مدارکی که تجار و بازرگانان عزیز برای ترخیص کالا خود از گمرک نیاز دارند می رویم، پس همراه ما باشید.

اسناد و مدارک موردنیاز جهت ترخیص کالا از گمرک

اسناد و مدارک موردنیاز برای ترخیص کالا از گمرک به طور خلاصه شامل موارد زیر است:

• کارت بازرگانی
• مجوز ثبت سفارش کالا
• اظهار نامه واردات قطعی
• قبض انبار
• ترخیصیه
• بارنامه
• گواهی مبدأ
• اعلامیه تامین ارز یا برات نامه
• پروفرما
• فاکتور یا سیاهه خرید
• لیست پکینگ
• بیمه نامه
• کاتالوگ و بروشور
• پروانه بهره برداری
• وکالت نامه رسمی، کارت حق العمل‌کاری
• مجوزهای قانونی
• پروانه صادراتی

اسناد موردنیاز برای ترخیص کالا از گمرک در کل به دو دسته تقسیم می‌شوند. یک دسته شامل اسناد کلی است که قبل از آغاز فرایند ترخیص کالا و حتی قبل از آغاز حمل و رسیدن کالا موردنیاز هستند. این اسناد باید پس از اینکه توافقات شما با طرف فروشنده قطعی شد، آماده شوند. در ادامه به اسناد موردنیاز در مراحل مختلف ترخیص کالا از گمرک اشاره خواهیم کرد:

دسته اول اسناد گمرکی، اسنادی هستند که قبل از ورود کالا به گمرک بایستی ارائه شوند:

ثبت سفارش

اولین سند مهم ثبت سفارش است که طی آن کالا توسط صاحب کالا در سامانه جامع تجارت (EPL) به ثبت می‌رسد و بعد از اخذ مجوز به بانک ارائه می‌شود. سپس زمانی که حمل کالا آغاز شد اسنادی که از طرف فروشنده فرستاده می‌شوند بایستی توسط صاحب کالا به بانک داده شوند تا به تایید بانک برسند.

همانطور که اشاره شد، پیش از آغاز فرایند ترخیص کالا مهم‌ترین سندی که بایستی آماده شود، ثبت سفارش است. کسانی می‌توانند نسبت به ثبت سفارش کالاهای وارداتی یا صادراتی اقدام نمایند که دارای کارت بازرگانی معتبر باشند.

اسناد حمل

دسته دوم اسناد موردنیاز برای ترخیص کالا از گمرک، شامل اسناد حمل است. بارنامه یکی از اسناد مهم این دسته محسوب می‌شود. این سند از سوی فروشنده از کشتی‌ رانی، فورواردر یا حمل کننده اخذ می‌شود و سه نسخه اصل بارنامه بایستی برای صاحب کالا ارسال شود.

بارنامه به عنوان سند مالکیت کالا، رسید دریافت آن و سند قرارداد حمل تلقی می‌شود. بارنامه همچنین می‌تواند به عنوان پشتوانه در مواقع ادعای خسارت از شرکت بیمه مورد استفاده قرار گیرد. از جمله اطلاعاتی که در سند بارنامه کالا قید می‌شوند شامل علائم و شماره‌های تجاری، شرح کالا، مشخصات حمل کننده و گیرنده کالا، هزینه حمل که پرداخت آن انجام شده یا قرار است در مقصد انجام شود و تعداد نسخه‌های بارنامه و … است.

فاکتور یا سیاهه (Invoice)

فاکتور یا سیاهه کالا شامل مشخصات کالا، ارزش و مقدار کالاست.

پکینگ لیست (Packing List)

پکینگ لیست یا فهرست عدل بندی سند موردنیاز دیگری است که در مواردی که کالای وارداتی از تنوع بالایی برخوردار باشد، بسیار پرکاربرد خواهد بود. با این حال حتی برای یک نوع کالا نیز این لیست ارائه می‌شود. پکینگ لیست نوع کالا، نوع بسته بندی، مشخصات فروشنده و خریدار، تعداد بسته‌ها و ابعاد بسته‌ها را ذکر می‌کند. این سند از سوی فروشنده کالا صادر می‌شود و سندی است که صحت اطلاعات ارسال کالا را تضمین می‌کند.

گواهی مبدأ (Certificate of Origin)

سند بعدی گواهی مبدأ است که نشان می‌دهد که کالای موردنظر از کدام کشور خریداری شده، ساخت کدام کشور است، این سند همچنین شامل سایر مشخصات مربوط به کالاست. گواهی مبدأ توسط اتاق‌های بازرگانی کشورها صادر و برای صاحب کالا فرستاده می‌شود. این گواهی نامه شامل اطلاعاتی اعم از مشخصات فرستنده و صادر کننده کالا، گیرنده کالا، وسیله حمل، مرجع صادر کننده گواهی مبدأ و امضا صادر کننده و … است.

ارائه گواهی مبدأ در مواردی که کشور سازنده کالا احراز شده باشد و کالا در زمره محصولات کشورهای ممنوع المعامله قرار نگیرد و یا شامل محدودیت‌ها و تعرفه‌های ترجیحی نباشد، طبق تشخیص گمرک ایران الزامی نیست.

دسته دوم اسناد گمرکی، اسنادی هستند که پس از ورود کالا به گمرک بایستی ارائه شوند:

قبض انبار و ترخیصیه

بعد از رسیدن کالا به گمرک، برای کالا قبض انبار و ترخیصیه صادر می‌شود. ترخیصیه یکی از اسناد مهم موردنیاز جهت ترخیص کالا از گمرک است که صدور آن توسط شرکت حمل و نقل صورت می‌گیرد. با استفاده از این سند، صاحب کالا می‌تواند نسبت به ثبت درخواست ترخیص کالا اقدام نماید. این سند شامل اطلاعاتی از قبیل شماره بارنامه، مشخصات گیرنده کالا، وزن کالا، شرح کالا، فهرست کل، مشخصات وسیله حمل کالا و … است.

پروفرما

پروفرما از سوی فروشنده کالا صادر می‌گردد و شامل اطلاعات مختلفی اعم از قیمت واحد، نحوه پرداخت، وزن خالص و ناخالص، کشور سازنده و … است.

گواهی بازرسی

گواهی بازرسی را شرکت بازرسی صادر می‌کند. این سند مربوط به بررسی کالا به لحاظ کیفی و کمی است و در آن قرار گیری کالا در شرایط مناسب به تایید می‌رسد. چنانچه کالای وارداتی در زمره کالاهای بانکی قرار داشته باشد، بایستی گواهی بازرسی برای آن صادر شود که در این مورد می‌توان کالا را در سامانه گمرکی نیز اظهار کرد.

مجوزهای واردات

اخذ این مجوز برای طی فرایند ترخیص انواع خاصی از محصولات الزامی است. کالاهای خاصی که دولت تمهیدات لازم برای واردات آنها را اندیشیده و این مجوز را برای دریافت این کالاها از کشورهای مبدأ به گمرکات ارسال نموده است.

علاوه بر اسناد ذکر شده، گاها متناسب با نوع کالای وارداتی، صاحب کالا بایستی اسناد دیگری را برای ترخیص کالای خود از گمرک ارائه کند. این اسناد تحت عنوان دستورالعمل‌های اداره دولتی-گمرکی برای واردات کالاهای خاص در نظر گرفته می‌شود. به عنوان مثال برای واردات مواد شیمیایی نیاز است که برگه ایمنی مواد شیمیایی تحت عنوان MSDS که به صورت جداگانه برای هر ماده شیمیایی صادر می‌شود ارائه گردد. این برگه شامل اطلاعاتی در مورد خطرات، میزان سمیت، نحوه حمل و نقل و شرایط نگهداری و … این مواد است.

 

 

مدارک ترخیص کالا از گمرک (مربوط به صاحب کالا)

• اصل و کپی کارت بازرگانی
• اصل و کپی کارت ملی

مدارک ترخیص کالا از گمرک (مربوط به نماینده کالا)

در مواقعی یک شخص در قالب نماینده قانونی صاحب کالا، فرایند ترخیص کالا از گمرک را انجام می‌دهد که موظف است مدارک زیر را به گمرک ارائه کند:

• اصل و کپی کارت ملی
• اصل و کپی وکالت نامه محضری
• اصل و کپی معرفی نامه

جمع بندی

ترخیص کالا از گمرک در قالب واردات و صادرات به عنوان یک فعالیت اقتصادی مهم مستلزم ارائه اسناد و مدارکی است. ارائه این اسناد برای اثبات مالکیت کالا و انجام تجارت در چارچوب قانون الزامی است. از این رو صاحب کالا بایستی پس از عقد قرارداد خرید کالا نسبت به آماده سازی مدارک موردنیاز در مراحل قبل و بعد از ورود کالا به گمرک اقدام نماید. تهیه و ارائه این مدارک در موعد مقرر، علاوه بر تسهیل و تسریع فرایند ترخیص کالا، از بوجود آمدن مشکلات احتمالی در مراحل مختلف حمل و ترخیص کالا جلوگیری به عمل می‌آورد.