گمرکات نقش تعیین‌کننده‌ای در تامین کالاهای موردنیاز یک جامعه امروزی دارند. موقعیت ویژه جغرافیایی ایران باعث شده که واردات و صادرات کالا از سه راه هوایی، دریایی و زمینی امکان‌پذیر باشد. در این میان، مسیر هوایی با توجه به سرعت انتقال، یکی از عمده‌ترین راه‌های صادرات و واردات کالا به کشور است. گمرک فرودگاه امام خمینی به عنوان یکی از مراکز گمرکی مهم و استراتژیک کشور شناخته می‌شود که میزبان اغلب کالاهای وارداتی به کشور است. در این مقاله با مراحل ترخیص کالا از گمرک فرودگاه امام خمینی و کالاهای وارده به این گمرک بزرگ آشنا خواهیم شد.
معرفی و موقعیت قرارگیری گمرک فرودگاه امام خمینی
گمرک فرودگاه امام خمینی همانطور که در ابتدا اشاره شد یکی از مهم‌ترین گمرکات فعال در زمینه ورود و خروج کالاها در کشور است که در محل فرودگاه بین‌المللی امام خمینی قرار گرفته است. با توجه به استقرار این گمرک در مجاورت کلان شهر تهران، ارتباط آن با شبکه حمل و نقل جاده‌ای و نزدیکی به مرزها، بیشترین میزان صادرات و واردات و بارگیری کالاهای موردنیاز کشور از این گمرک انجام می‌گیرد.
گمرک فرودگاه امام خمینی در اتوبان قم-تهران واقع شده است و در فاصله 30 کیلومتری از جنوب تهران قرار دارد.
افزایش ظرفیت‌های ترخیص با استقرار سامانه‌های هوشمند و تجهیز گمرک فرودگاه امام خمینی به فناوری‌های به روز، زمینه پیشرفت و توسعه هر چه بیشتر فعالیت‌های گمرکی را در این گمرک فراهم کرده است. از سویی استفاده از فناوری‌های به روز به عنوان عاملی در افزایش سرعت و کارآمدی فرایند ترخیص کالاها در این گمرک شناخته می‌شود. این گمرک به عنوان اصلی‌ترین مرکز ترخیص و بارگیری کالاهای هوایی در حال فعالیت است.
حوزه‌های گمرک فرودگاه امام خمینی
گمرک فرودگاه امام خمینی در سه حوزه اصلی فعالیت می‌کند که شامل موارد زیر است:
- حوزه تجاری: محل ترخیص کالاهای ضروری و حساس اعم از لوازم خودرو، تجهیزات صنعتی، مواد شیمیایی، قطعات الکتریکی، لوازم خانگی و … است.
- حوزه امانات پستی: این حوزه امور مربوط به ترخیص کالاهایی که به صورت پستی به کشور وارد می‌شوند را بر عهده دارد. از جمله این کالاها می‌توان به کتاب، لوازم آرایشی و بهداشتی، کالاهای الکترونیکی کم حجم و مدارک و … اشاره کرد.
- حوزه امور مسافری: که فرایند ترخیص کالاهایی که به همراه مسافران وارد کشور می‌شوند را انجام می‌دهد. این کالاها می‌تواند شامل لوازم آرایشی و بهداشتی، کالاهای الکترونیکی، لوازم جانبی موبایل، لباس، لوازم ورزشی و … شود.
ترخیص کالا در هر کدام از حوزه‌های یاد شده این گمرک ممکن است تابع مستندات و فرایند ترخیص متفاوتی باشد. همچنین طبق قوانین اعمالی هر حوزه، شرایط ترخیص می‌تواند متغیر باشد، این قوانین معمولا شامل موارد زیر است:
- مستندات ترخیص کالا در هر کدام از حوزه‌ها
- سقف واردات کالا به لحاظ وزن و حجم
- میزان مالیات و تعرفه‌های گمرکی در نظر گرفته شده برای هر کالا
- قوانین و شرایط تردد کالاها در میان حوزه‌ها
- کالاهایی که تحت عنوان مواد ممنوعه، ترخیص آنها در هیچ کدام از حوزه‌ها مقدور نیست.
- کالاهایی که براساس ضوابط و مقررات بهداشتی نیاز به بررسی و تایید بازرسی بهداشتی دارند.
- محدوده زمانی در نظر گرفته شده برای انجام اقدامات موردنیاز جهت ترخیص کالا
لیست کالاهایی که از طریق گمرک فرودگاه امام خمینی امکان ترخیص آنها وجود دارد
گمرک فرودگاه امام را می‌توان میزبان بیش از 95 درصد از کالاهای ورودی به کشور از مسیر هوایی به شمار آورد. علیرغم اینکه غالب کالاهای وارداتی از طریق این گمرک را لوازم آرایشی و بهداشتی، تجهیزات پزشکی و دندان پزشکی و لوازم الکترونیکی تشکیل می‌دهند، با این حال ترخیص کالاهای دیگری شامل موارد زیر نیز از این گمرک صورت می‌گیرد:
- کالاهای فوریتی: با توجه به اینکه فرودگاه امام، بیشترین میزان پروازها در سطح کشور را به خود اختصاص داده است، از این رو، کالاهای فوری مانند قطعات موردنیاز برای خطوط تولید که مستلزم حمل و ترخیص فوری هستند، نیز با استفاده از مسیر حمل هوایی وارد کشور شده و از طریق این گمرک ترخیص می‌شوند.
- کالاهای فسادپذیر: از آنجایی که در فرودگاه امام، تجهیزات و یخچال‌های لازم برای نگهداری مواد فسادپذیری همانند داروها، واکسن، ماهی و … وجود دارد، واردات و ترخیص این نوع کالاها اغلب از طریق گمرک امام خمینی صورت می‌گیرد.
- واردات کالاهایی با حجم و وزن کم
- کالاهایی مانند پارچه، فلزات گرانبها، کالاهای متعلق به سفارت خانه‌ها، بذر و نهال، مواد دخانی، شیرآلات بهداشتی، فرش ماشینی و جواهرات، دوربین‌های عکاسی و امنیتی، چسب لاستیک و اسباب بازی نیز در لیست واردات و ترخیص از گمرک فروردگاه امام قرار می‌گیرند.
قوانین گمرک فرودگاه امام خمینی چیست؟
برای ترخیص کالا از فرودگاه امام خمینی، قوانین و مقرراتی خاص در چهارچوب قوانین کلی کشور در نظر گرفت است که که اجرا و اعمال آنها برای ترخیص کالا از گمرک الزامی می‌باشد. رعایت این قوانین برای شرکت‌های بازرگانی و مسافرانی که برای ورود و خروج خود از این مسیر استفاده می‌کنند، الزامی بوده و در صورت تخلف مطابق قوانین، اعمال قانون خواهند شد.
از جمله قوانین و مقررات ترخیص کالا از گمرک فرودگاه امام شامل موارد زیر است:
- قوانین حاکم بر گمرکات جمهوری اسلامی ایران و مقررات اجرایی آن
- قوانین و ضوابط حاکم بر بخش صادرات و واردات کالا
- قوانین و مقررات مربوط به بخش مالیات و عوارض
- دستوالعمل‌های صادره از سوی سازمان گمرک برای اجرایی کردن قوانین و مقررات وضع شده.
مراحل ترخیص کالا از فرودگاه امام خمینی
برای کالاهای وارده به فرودگاه امام از طریق مرز هوایی، پس از ورود به گمرک قبض انبار صادر می‌شود. سپس صاحب کالا در جریان ورود کالای موردنظر خود قرار گرفته و بایستی برای طی فرایند ترخیص، ابتدا قبض انبار و برگه ترخیص را از شرکت حمل دریافت کند. مالکیت کالا بایستی به صورت الکترونیکی توسط شرکت حمل به شرکت خریدار منتقل شود. خریدار نیز ملزم به آماده سازی اسناد حمل خواهد بود و در صورت داشتن ثبت سفارش، این اسناد بایستی برای تایید و صدور گواهی بازرسی معتبر به بانک ارائه شوند تا مراحل تخصیص ارز سپری شده و کد ساتا از بانک دریافت شود. پس از طی این مراحل، کالای موردنظر آماده برای اظهار در گمرک فرودگاه امام خمینی خواهد بود.
حال بایستی کالا در گمرک اظهار شود که معمولا فرایند اظهارنامه در همه گمرکات به نحوی یکسان صورت می‌گیرد که عبارتند از مسیر سبز، زرد و قرمز. فرودگاه امام خمینی همانطور که پیش‌تر اشاره شد، شامل حوزه‌های مختلفی است و این امر به دلیل وجود تنوع و تعدد کالاهایی است که وارد این گمرک می‌شوند. هر کدام از این حوزه‌ها شامل مدیریت و بخش معاونت جداگانه‌ای است و بخش‌های دیگر بخصوصی نیز دارند.
کالاهایی که واردات آنها از طریق پست سریع انجام می‌شود به حوزه دوم گمرک وارد شده و طبق روال به صاحب کالا اطلاع رسانی شده و وی باید برای دریافت قبض انبار و مدارک از شرکت حمل اقدام نماید و کالا عنوان اظهار تجاری دریافت می‌کند. اگر کالا در مسیر قرمز قرار بگیرد، ارزیابی‌های لازم انجام می‌شود و کالا در نوبت کارشناس مجازی قرار می‌گیرد. سپس برای پرداخت هزینه گمرک به صندوق ارجاع داده می‌شود. حالا کالا برای خروج از گمرک آماده شده و با ارائه مجوزات لازم به مسئول درب خروج، اجازه بارگیری داده می‌شود و نهایتا با خروج کالا از گمرک، مراحل ترخیص کالا به پایان می‌رسد.
محدوده زمانی که برای طی فرایند ترخیص کالا از گمرک امام صرف می‌شود بسته به نوع کالا و ماهیت کالا متفاوت بوده و حداکثر بین دو تا سه روز کاری متغییر است.
به طور خلاصه مراحل ترخیص کالا از گمرک فرودگاه امام خمینی شامل موارد زیر است:
- آماده سازی و ارائه مدارک ورود کالا اعم از بیمه‌نامه، فاکتور و بارنامه، مجوز صادرات و واردات، گواهی نامه منشا، گواهی‌های بهداشتی و قرارداد
- اظهار کالا در سامنه EPL
- پرداخت هزینه‌ها و عوارض و مالیات واردات کالا
- اعمال قوانین و ضوابط بیمه‌ای برای کالاهای وارده
- ارائه گواهی‌ها و مجوزهای موردنیاز
- ارزیابی کالا
- خروج کالا از گمرک
عدم رعایت هر کدام از قوانین و شرایط ترخیص کالا می‌تواند منجر به عودت کالا از گمرک شده و وارد کننده را مشمول پرداخت جریمه و مسدودیت وارداتی کند.
شرایط و قوانین اظهار کالا در گمرک فرودگاه امام
هر کالایی که به کشور وارد یا از آن خارج می‌شود بایستی اظهار شود. در غیر این صورت، چنانچه عدم اظهار کالایی طی بازرسی مسئولین مربوطه مشخص شود، کالا به عنوان کالای قاچاق تلقی شده و وارد یا خارج کننده آن مجرم شناخته خواهد شد.
کالاهای مسافری که مشمول عنوان تجاری باشند بایستی مراحل اظهار و تشریفات اداری ترخیص از جمله پرداخت مالیات، عوارض و امور گمرکی مرسوم را بگذرانند تا اجازه ترخیص آنها صادر شود. اظهار کالا به گمرک بنا به تشخیص گمرک به دو صورت کتبی و شفاهی صورت خواهد گرفت.
مزایای ترخیص از فرودگاه امام خمینی
گمرک فرودگاه امام به لحاظ خدمات رسانی و تجهیزات ترخیص کالا در زمره یکی از گمرکات مدرن و پیشرفته ایران و منطقه خاورمیانه قرار می‌گیرد. استقرار سامانه‌های پردازشی هوشمند و استفاده از تجهیزات به روز به عنوان یکی از مشخصه‌های بارز این گمرک شناخته می‌شود.
فعالیت این گمرک در بستری کاملا الکترونیک جریان دارد که این امر زمینه را برای تسهیل و تسریع فرایند عبور و مرور کالاها فراهم می‌کند. از جمله قابلیت‌های تکنولوژیکی نوین بکار گرفته شده در این گمرک می‌توان به بارکد خوان‌ها، ترمینال‌های هوشمند و دوربین‌های تشخیص پلاک خودروها اشاره کرد.
این گمرک برای پوشش کالاهای وارداتی، بهره گیری از بهترین متدها و روش‌های اداری را در دستور کار خود قرار داده است. وجود چنین ظرفیت‌هایی در توسعه و افزایش کارآمدی این گمرک نقش بسزایی ایفا کرده و ارتقاء کیفی بیش از پیش خدمات گمرکی این فرودگاه را به دنبال داشته است.
از مزایای دیگر ترخیص کالا از گمرک فرودگاه امام خمینی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ایجاد بستری مناسب برای صادرات و واردات: وسعت فضای اختصاصی و وجود زیرساخت‌های مختلف و وسایل حمل و نقل متعدد موجب تسهیل و تسریع‌بخشی در روند واردات و صادرات کالا شده است.
- ظرفیت بالای پذیرش انواع کالاها: همانطور که پیش‌تر نیز اشاره شد، گمرک فرودگاه امام به لحاظ ورود حجم بالای کالا و مسافر از گمرکات هوایی مهم و بزرگ کشور است. زیرساخت‌های این فرودگاه ظرفیت پذیرش بالغ بر 15000 مسافر را در روز دارد.
- وجود تجهیزات و امکانات مدرن: در انبارهای این گمرک، یخچال‌هایی برای نگهداری کالاهای فسادپذیر در نظر گرفته شده است. از سویی استفاده از تجهیزات کنترل کامپیوتری و قفسه بندی ایمن، امنیت آن را در بالاترین سطح تامین می‌کند.
- فرایند ترخیص سریع و آسان: تجهیز این گمرک به سیستم‌های هوشمند و فناوری‌های به روز به تسهیل و تسریع روند ترخیص کالا از آن انجامیده است.
- دسترسی‌پذیری: نزدیکی این گمرک به شهر تهران و قرار گرفتن آن در مجاورت جاده‌های تزانزیتی کشور زمینه انتقال و حمل و نقل آسان و سریع کالاهای وارداتی و صادراتی را فراهم آورده است.
منظور از فریت بار در گمرک امام چیست؟
فریت (Freight) بار اصطلاحی است که واردکنندگان و صاحبان کالاها، زمانی که حجم بار سنگین و با تعداد بالایی را وارد یا خارج می‌کنند، می‌توانند با استفاده از آن هزینه کمتری را پرداخت نمایند. فریت کردن به حمل و نقل بار با استفاده از روش‌های مختلف اطلاق می‌گردد. زمانی که کالای مسافری یا تجاری از مسیر هوایی و از مبدأ گمرکات فرودگاهی به سایر نقاط دنیا انتقال می‌یابد اصطلاحا فریت شده است.
هزینه ترخیص کالا از گمرک فرودگاه امام
هزینه مرتبط با گمرک از جمله هزینه‌های واردات کالا است که بازرگانان باید نسبت به تعیین هزینه ترخیص کالا از گمرک و هزینه‌های جانبی آن اطلاع داشته باشند. هزینه‌هایی که گمرک کشور برای کالاهای وارداتی دریافت می‌کند شامل هزینه انبارداری، بارگیری، باربری، بررسی و کارشناسی کالا می‌باشد. هزینه‌های گمرک را دولت تعیین کرده و برای همه گمرکات کشور ارسال شده و یکسان است. از جمله عوارض موثر بر هزینه ترخیص کالا از گمرک فرودگاه امام خمینی به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:
عوارض و حقوق ورودی کالا
حقوق و عوارض ورودی کالا برای تمام واردات انجام شده و به عنوان درآمد کشور در نظر گرفته می‌شود. مالیات گمرکی و هزینه‌ها در این دسته‌بندی قرار می‌گیرد. حقوق ورودی کالا درصدی از ارزش کل کالا است که در زمان ورود به کشور باید به گمرک پرداخت شود.
هزینه بارگیری و تخلیه
این هزینه بیشتر برای گمرکات دریایی می‌باشد که در زمان ورود کالا به کشور، هزینه بارگیری و تخلیه توسط گمرک از واردکننده کالا دریافت می‌شود. این هزینه بر اساس حجم و وزن کالا توسط گمرک تعیین می‌گردد.
هزینه انبارداری
یکی از عوامل موثر بر هزینه ترخیص کالا از گمرک فرودگاه امام خمینی، هزینه انباردار است. پس از بارگیری کالا در زمان ورود تا ترخیص کالا باید در انبار نگهداری شود که گمرک این هزینه را از واردکننده کالا دریافت می‌کند. این هزینه بر اساس نرخ انبارداری، وزن ناخالص بار و مدت زمان نگهداری در انبار تعیین می‌شود.
بیمه نامه
کالایی که بارگیری و در انبار نگهداری می‌شود، در صورتی که دچار آسیب شود مسئولیت آن با گمرک است و این سازمان باید خسارت را به صاحب کالا پرداخت کند. به همین دلیل 0.5 درصد از ارزش کالا به عنوان حق بیمه توسط گمرک از صاحب کالا دریافت می‌شود.
هزینه مجوزهای قانونی
برای واردات کالا باید مجوزهای لازم از جمله مجوز بهداشت و استاندارد دریافت شود و هزینه دارد.
هزینه ترخیص از گمرک امام مانند دیگر گمرکات کشور بوده که برای اطلاع دقیق آن می‌توانید با کارشناسان شرکت بازرگانی میرترابی تماس برقرار کنید. ترخیص کار فرودگاه امام باید با تمام این هزینه‌ها آشنایی داشته باشد.
راه های ارتباطی با گمرک امام خمینی
شماره گمرک فرودگاه امام خمینی سه خط تماس 55678172، 51007521، 51004511 هستند که می‌توانید تماس برقرار کنید. همچنین اداره کل گمرک فرودگاه امام خمینی در میدان حر تهران و در خیابان جمهوری اسلامی،خیابان کارگر جنوبی قرار دارد.
ساعت کاری گمرک فرودگاه امام
فرودگاه این مرکز همه از شنبه تا چهارشنبه ساعت 8 تا 15 آماده خدمت‌رسانی می‌باشد.
موقعیت گمرک فرودگاه امام خمینی
بازرگانی میرترابی : شرکت ترخیص کالا از گمرک امام خمینی
کارگزاری و بازرگانی سیدحسین میرترابی به عنوان یکی از قدیمی ترین و مجرب ترین تیم های ترخیص کالا در کشور، آماده همکاری با تجار و بازرگانان برای ترخیص انواع کالاهای هوایی از گمرک فرودگاه امام خمینی است.
نتیجه گیری
گمرک فرودگاه امام خمینی یکی از مراکز گمرکی مهم و استراتژیک در کشور و حتی در خاورمیانه است که حجم بالایی از واردات و صادرات انواع کالاهای ورودی و خروجی از مسیر هوایی از طریق آن ترخیص می‌شوند. ترخیص کالاها از این گمرک تحت قوانین و شرایط خاصی صورت می‌گیرد که صاحبان کالاها و شرکت‌های واردکننده با اطلاع از این شرایط می‌توانند با سهولت و اشراف بیشتری نسبت به ترخیص از گمرک امام اقدام کرده و کالاهای موردنیاز خود را ترخیص نمایند.
